برق کار ساختمان کیست؟
برق کار ساختمان به کسی گفته می شود که تمامی توانایی های لازم را برای برق رسانی به هر وسیله ای که در ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری، تولیدی) مورد نیاز است را داشته باشد.
نمونه وظایف برق کار ساختمان
1- توانایی بررسی مقررات ملی برق ساختمان
2- توانایی طراحی سیستم روشنایی اماکن
3- توانایی نقشه کشی و نقشه خوانی مدارات برق ساختمان
4- توانایی سیم کشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
5- توانایی سیم کشی و نصب مدارات لامپ های مخصوص
6- توانایی نصب و سیم کشی وسایل خبری
7- توانایی ایجاد شبکه اتصال زمین
8- توانایی نصب و سیم‌کشی تجهیزات حفاظتی
9- توانایی طراحی، نصب و سیم‌کشی سیستم اعلام حریق
10- توانایی نصب و سیم کشی مدارات سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
11- توانایی انجام عملیات کابل‌کشی فشار ضعیف
12- توانایی نصب و کار با باس داکت (Bus dact)
13- توانایی طراحی، نصب و سیم‌کشی تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی
14- توانایی نصب و سیم کشی سیستم برق اضطراری و ایمنی
15- توانایی بررسی سیستم برق اتوماتیک
16- شناسایی اصول سیم کشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
- تبدیل
- یک پل- تبدیل
- صلیبی
- فتوسل
- دیمر
- رله راه پله
- مدار لامپ فلورسنت
17- تلفن و تلفن مرکزی
18- سایت کامپیوتری
19- سیستم اعلام حریق
20- ترانسفورماتور تک فاز حفاظتی
30- UPS
31- سیستم شارژ
32- سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
33- کنتور تک فاز و سه فاز
34- تابلوی کنتوری منازل
35- تابلوی توزیع منازل
36- روشنایی برق اضطراری
37- آشنایی با انواع لامپ های مخصوص
38- آشنایی با انوع لامپ های
- لامپ بخار سدیم
- لامپ بخار جیوه
- لامپ متال هالید
- لامپ نئون
- نور افکن
39- آنتن مرکزی
40- نمراتور
41- آیفون تصویری
42- بلندگوهای داخلی (سیستم پیچ)
توجه: نظم باعث آسان شدن عیب یابی های آتی یا توسعه در آینده می شود
ترتیب انجام کارهای برق ساختمان
مرحله اول
1- کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستم های روشنایی – سیستم های صوتی – سو کت‌های برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتور خانه.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
4- شیار زدن مسیر لوله‌ها با شابلون و دستگاه شیار زن .
5- کندن قوطی کلیدها با دستگاه .
6- سوراخ کردن روشنایی سقفی توسط دستگاه ( در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس می‌شود).
7- نصب قوطی کلید روی دیوار توسط شابلون و تراز کردن دقیق آن ها.
8- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لوله های که داخل جعبه فیوز آورده می شود.
9- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لوله های که داخل جعبه آنتن و تلفن آورده می شود.
10- اجرای لوله پولیکا گذاری توسط گرما و خم کاری توسط مشعل و فنر و آب بندی آن توسط چسب پولیکا.
11- جوشکاری و ساخت ساپورت برای سینی برق بر روی داکت مشخص شده از روی نقشه ( این سینی برق‌ها برای ورود کابل های برق تلفن آنتن ماهواره و ……. نیازهای ساختمان به‌طور مجزا داخل داکت های ساختمان فیکس و وارد باکس های مورد نیاز خود می شود).
12- پوشش کامل روی لوله پولیکا های که در کف ساختمان کار شده است.
13- نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
نصب جعبه آنتن و ماهواره
14- نصب جعبه آنتن و ماهواره و تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
15- تأمین ارتینگ ساختمان( نصب پلیت و سیم مسی و زغال و نمک برای راه‌اندازی چاه ارت و از آنجا به سینی برق و به مصرف کننده ها)
16- لوله فولادی گذاری در شرایطی که نقشه تعیین کرده است(در پارکینگ های اداره جات داخل روشنایی آسانسور و روشنایی موتورخانه).
مرحله دوم: (بعد از کف سازی و کاشی‌کاری و سفیدکاری دیوار)
1- تمیز کردن قوطی کلیدها و بریدن لوله های اضافی روی کار.
2- سیم گذاری داخل لوله پولیکا (رنگ سیم‌ها و قطر سیم‌ها و جنس سیم‌ها از روی استاندارد انتخاب می‌شود)
3- انداختن کابل شیلد دار برای بلندگوها و از آنجا به ولوم های همان اتاق و از آنجا به فیش های پشت آمپلی فایرها.
4-کابل کشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن و از آنجا به زیر کنتور(در صورت داشتن دیزل ژنراتور این کابل ها داخل موتورخانه و وارد تابلوهای مخصوص خودش می‌شود).
کابل‌کشی تلفن –آنتن ماهواره
5- کابل کشی تلفن –آنتن ماهواره و آیفون از تابلوهای مخصوص خودش و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش و بست زدن کابل ها و از آنجا به باکس‌های مخصوص خودشان.
6- اتصالات سر سیم‌ها در داخل قوطی کلید- جعبه فیوزها – روشنایی‌ها – تو کارها – و جعبه آنتن – ماهواره- تلفن – اطفاء حریق- UPS(نصب دستگاه‌های تغذیه UPS به شرکت‌های مسئول مرتبط می‌شود)
7- قلع اندود کردن کل اتصالات و سر سیم‌ها توسط حوضچه قلع
8- عایق‌کاری اتصالات توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق).
9- اجرای کابل کشی مربوط به بیرون ساختمان نصب نورافکن ها در نما.
مرحله سوم ( بعد از نقاشی و کف تمام‌شده):
1- بستن کلید و پریز و تراز کردن آن ها
2- بستن ترمینال روی سر سیم ها.
3- نصب دتکتور های دود و شستی آن ها روی جاهای تعیین شده
4- نصب فیوزها داخل جعبه فیوز و وایرشو زدن سر سیم ها و فیوز بندی آن ها
5- نصب آیفون تصویری بستن سو کت‌ها و شستی های مربوط به آن.
6- نصب آنتن مرکزی و سویچینگ های مربوط به آن
7- نصب سویچینگ های ماهواره ( نصب و راه‌اندازی ماهواره بر عهده شرکت‌های مربوط می‌باشد)
نصب چشم لایتینگ
8- نصب چشم لایتینگ در راه پله و پارکینگ ها
9- نصب چشم لایتینگ در سرویس ها برای هود مرکزی ( این چشم‌ها پس از عمل کردن به کنتاکتور و سپس کنتاکتور به سانتیفوژ فرمان داده و باعث تهویه سرویسها می شود)
10- نصب نور مخفی های داخل سقف کاذب و کفی های روی سرامیک.
نصب تجهیزات برقی:
- نصب تابلوی برق موتورخانه (تجهیزات داخل تابلو برق بر اساس نیازهای موتورخانه انتخاب و توسط تابلو ساز ساخته می‌شود)
- نصب پایه سینی برق روی دیوار و فیکس کردن سینی برق روی آن.
- نصب لوله زیر سینی برق و ازآنجا روی الکترو موتورها و ترموستات ها و مصرف‌کننده های دیگر.
- کابل کشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله ازآنجا سرالکترو موتورها و ترموستات ها و مصرف‌کننده ها.
- وایرشو زدن و شماره زدن سر سیم ها و بستن آن روی تخته کِلِم الکترو موتورها و ترموستات ها و مصرف‌کننده ها و از آنجا به ترمینال زیر تابلو برق
مشخصات سیم و کابل
سیم های nyy به سیم های مفتولی مسی با روکش pvc معروف است. سیم های nyaf به سیم های رشته ای اطلاق می شود و کابل کواکسیل برای آنتن و سیم و کابل های چند زوجی برای تلفن و آیفون استفاده می شود.
مبحث لوله ها
در تأسیسات الکتریکی ساختمان از لوله های خرطومی، پلی آمید و pvc استفاده می شود که لوله و اتصالات pvc مورد تأیید است. لوله هایی که اکثرا استفاده می شود لوله ۲۰(۵/۱۳) و ۲۵(۱۶) و ۳۲ (۲۱) می باشد که بر اساس نوع و ضخامت سیم و کابل ها استفاده از آن ها متغیر است.
لوله کشی ها به روش های زیر سقفی و روی کف اجرا می شود که هرکدام از این متدها دارای مزایا و معایبی می باشد.
تعیین محل قوط های کلید
قبل از شروع لوله کشی می بایست محل استقرار قوطی های کلید و پریز مشخص شود و سپس مطابق سطوح یا لول های موجود و مشخص کردن کف تمام‌شده ، توسط شلنگ تراز چاک لاین های مورد نظر با ریسمان رنگی خط کشی شود.
بعد از این مرحله می‌توان با شیار کن شیار (۲۰*۴۰) در محل استقرار لوله ۲۰ میلی متر و قوطی کلیدها روی دیوار ایجاد کرد و آن را تراش داد تا این لوازم در دل دیوار مسقر شود. (در حمام سیم‌ها باید در عمق ۶ سانتی از کاشی قرار گیرد.)
سپس قوطی ها و لوله ها جایگذاری می شود و به وسیله بست و گچ روی دیوار آن‌ها را فیکس می شود و از زانو (عصایی) برای اتصال لوله‌های دیواری با کف و یا زیر سقف استفاده می شود.
متره برآورد برق
برای متره و برآورد لوله و اتصالات و قوطی های کلید پریز بهترین و مطمئن ترین راه شمارش و متره زدن لوازم و لوله ها از روی نقشه با در نظر گرفتن ضریبی برای پرتی های کار می‌باشد.
ولی روش دیگری نیز وجود دارد که به صورت سرعتی بوده و از روی تجربه می‌باشد و هیچگونه دلیل و منطق و علمی ندارد بدین ترتیب که لوله را دو برابر متراژ زیر بنا در نظر می گیرند، قوطی ها نصف زیر بنا و زانو برابر با زیر بنا در نظر گرفته می شود.
برای مثال برای یک واحد ۷۰ متری ، ۱۴۰ متر لوله ۲۰ ، ۳۵ عدد قوطی و ۷۰ عدد زانو بطور تقریبی لازم می‌باشد.
کلید و پریز در اتاق: عمل، زایمان، شکسته بندی
کلید و پریز و امثال آن در اتاق‌های عمل، زایمان، شکسته بندی، بی هوشی یا در مکان‌هایی که احتمال مصرف گاز بی هوشی وجود دارد. در صورتی که از نوع ضد افجار نباشد باید حداقل در ارتفاع۱۵۵ سانتیمتر از کف تمام شده نصب شود.
در مکان هایی مانند آزمایشگاه ها، آشپزخانه ها و غیره که از میز کار مخصوص و یا پیشخوان استفاده می شود، پریزهای برق در صورتی که روی دیواره وسط میز آزمایشگاه یا روی قرنیز میز کار نصب نشده باشد،
باید حداقل ۱۰ سانتیمتر بالای قرنیز میز روی دیواره نصب شود.
انواع روش های سیم کشی
در عمل از روشهای زیر برای سیم کشی استفاده می شود:
- سیم کشی در لوله روکار یا توکار
- سیم کشی یا کابل (عایق مضاعف)
- سیم کشی آزاد روی مقره و ایزولاتور.
- سیم کشی نقاط نمناک (سیم آنتی گردان)
- سیم سربی و سیم لوله ای روکار.
مبحث سیم کشی در لوله
لوله های متداول در سیم کشی های در لوله های عبارتند از لوله های برگمن- لوله های پلاستکی – لوله پشل pechel می‌باشد.
لوله های عایق برگمن:
یک لوله کاغذی است که پوشش آهنی یا برنجی نازک دارد که در پوشش آهنی برای جلوگیری از زنگ زدگی روکش سربی کار گذاشته شده است. این لوله های در قطرهای استاندار در طول های ۳ متری تولید شده و قبل از سیم کشی نصب می شود و با فلز مخصوص (فنر) سیم کشی از آن عبور داده می شود.
لوله لاستکی:
از مواد مصنوعی تهیه شده و پوشش فلزی ندارد و استحکام مکانیکی آن کم است و فقط برای سیم کشی توکار مجاز است ولی قابلیت انعطاف پذیری خیلی خوبی دارد.
لوله پشلPechel:
لوله ای فولادی با درز بدون عایق است لوله ای کاملاً بسته نیست و هوا در آن جریان دارد و از تشکیل آب و میعان در آن نیز جلوگیری می کند این نوع لوله ها، لوله های فولادی عایق داری هستند که در داخل آن ها با یک کاغذ عایق شده است و برای سیم کشی روکار و توکار در نقاط نمناک و سیم کشی سیم های اصلی بکار می رود. افزایش درجه حرارت باعث تنزل ارزش عایقی pvc می گردد، لذا حرارت این سیم‌ها نباید از ۷۰ درجه تجاوز کند.
محاسبه مقطع سیم‌های روشنایی
محاسبه افت ولتاژ برای دور ترین لامپ از تابلوی روشنایی برای هر کارگاه یا مکان جداگانه انجام می‌گیرد. چون اگر سیم انتخاب شده برای این لامپ دارای افت ولتاژی کمتر از حد مجاز باشد. برای سایر لامپ ها نیز افت ولتاژی کمتر می‌باشد.
طبق استاندارد، حداکثر افت ولتاژ مجاز از ترانس تا آخرین مصرف کننده (لامپ ها) می‌تواند ٪۵ باشد. (افت ولتاژ از ترانس تا تابلوی روشنایی را ٪۳٫۵ و از تابلوی روشنایی تا آخرین لامپ را برابر ٪۱٫۵ در نظر می گیریم)
ضریب قدرت :
چون ضریب قدرت لامپ ها توسط خازن های جبران کننده تصحیح می شوند، بنابر این در محاسبه جریان cos Ø =۱ در نظر گرفته می شود بار روشنایی هر کارگاه یا مکان به طور مساوی بین سه فاز تقسیم شده و یک کلید به ازای هر فاز در روی تابلو روشنایی نصب می شود.
با توجه به ابعاد کارگاه ها و اماکن حتی الامکان سعی می شود که پریزهای تکفاز در فاصله ۱۰ متری و پریزهای سه فاز در فاصله ۱۵ متری از یکدیگر قرار گیرند.
که در آینده مشکل کمبود پریز و خطرهای سیم کشی سیار را نداشته باشیم. (البته توصیه می شود هر ۵ متر در کارگاه ها نصب پریز انجام شود.)
سطح مقطع کابل های برق
سطح مقطع کابل های که از کابل های اصلی پریز ها جهت گرفتن انشعاب بکار برده می شوند. برای پریز های تکفاز ۲٫۵ وبرای پریز های سه فاز ۶ میلیمتر مربع انتخاب می شود .
فرم ها و چک لیست ها و مباحث حقوق مهندسی یکی از ابزارهای مهم برای مهندسین ناظر، طراح و مجری در زمینه مستندسازی محسوب می گردد.
مطالب پیشنهادی
12 پاسخ
خیلی ممنون از مطلب مفیدتون
سپاس از نظر شما
استاندارد قوطی کلید و پریز ایران چند در چند هستش؟
بهتر است از قوطی های 8 در 8 در 6 استفاده کنید
توضیحات کامل و جامع بود
سپاس از نظر لطف شما
بستن ترمینال روی سر سیم ها هم خیلی مهمه
ممنون می شم در مورد قوانین نظام مهندسی برقم توضیح بدین
با سلام و درود لطفا لینک زیر را مطالعه کنید
https://aisasmarthome.com/1401/02/14/building-electrical-installations/