خانه هوشمند ایسا
خانه هوشمند ایسا
ضوابط آسانسور

مهمترین ضوابط آسانسور ویژه ناظرین پنج گانه

امروزه با گسترش شهر نشینی و با توجه به افزایش ارتفاع ساختمان‌ ها و بالا رفتن سن بهره‌ برداران، آسانسور به‌ عنوان یکی از الزامات اصلی ساختمان ها به شمار می‌آید.

نظارت بر ضوابط آسانسور وظیفه کدام ناظر هست؟

گسترش آسانسور تا جایی پیش رفته که ساختمان‌ های، حتی با تعداد طبقات کم ( ۲ طبقه ) و بدون آسانسور در زمان خرید و فروش با مشکل مواجه می‌شوند و اغلب سازندگان در همان ابتدای کار در نقشه‌ های خود آسانسور را در نظر می‌ گیرند.

اما متأسفانه در تخلفات ساختمانی مربوط به آسانسورها یا حوادث سقوط آسانسورها، شاهد آن هستیم که نام مهندسین ناظر نیز به‌عنوان یکی از مقصرین این پرونده‌ ها در محاکم قضایی مطرح می‌شود.
در اغلب این پرونده‌ها که منجر به طرح دعوای حقوقی یا کیفری در محاکم قضایی از جانب سازنده یا فرد آسیب‌ دیده می‌ شود، یکی از متهمین پرونده مهندسین ناظر ساختمان هستند که می‌ بایست در زمان اجرا و در موعد مقرر در این خصوص اظهارنظر کرده و گزارش تخلف ارائه می‌ دادند.

در این مقاله به شرح وظایف مهندسین ناظر تأسیسات برقی، سازه، معماری، نقشه‌بردار، و مکانیکی در خصوص آسانسور خواهیم پرداخت.

ضوابط آسانسور

سازمان نظام‌ مهندسی بر اساس مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و نیز قانون نظام‌ مهندسی، توسط مهندسین ناظر و بر اساس ضوابط مندرج در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان، به‌عنوان متولی اصلی کنترل و اجرای صحیح آسانسور در ساختمان هست.

اما از سوی دیگر سازمان ملی استاندارد نیز بر اساس مصوبه‌ای که در شورای عالی استاندارد مصوب گردیده است به‌صورت موازی با سازمان نظام‌مهندسی ساختمان، مسئولیت کنترل آسانسور و صدور استاندارد آسانسور را بر عهده دارد. هرچند که سازمان استاندارد در پایان کار و بعد از اتمام مراحل اجرای ساختمان واردشده و تنها در خصوص نحوه کارکرد و نوع موتور و سایر لوازم جانبی آسانسور نظر می‌دهد.
پس: مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان، استانداردهای ۳۵۴۸،۱-۶۳۰۳، ۲ – ۶۳۰۳، ۷۹۸۵ الی ۷۹۸۸، ۱۳۹۷۱، ۱۳۹۷۵، ۱۳۴۷۷، ۸۰۶۰، ۱۳۴۷۲

به‌ عنوان الزامات قانونی‌ ای هستند که در نظارت و کنترل آسانسور باید توسط سازمان‌ ها و افراد مسئول مد نظر قرارگرفته و استاندارد و تائید آسانسور باید بر اساس آن‌ها صادر گردد.

وظایف مهندسین ناظر بر سازه آسانسور

همان‌ طور که قبلاً هم گفته‌ شده، مسئولیت مهندسین ناظر از زمان صدور پروانه ساختمان شروع می‌ شود؛ یعنی نظارت ساختمان یک نظارت مستمر است نه نظارت مرحله‌ ای. در همین راستا وظایف هر یک از مهندسین ناظر را در مراحل مختلف اجرای آسانسور (ضوابط آسانسور) بررسی می‌کنیم.

جانمایی چاهک آسانسور در مرحله فونداسیون

چاهک آسانسور

اولین و مهم‌ ترین مرحله از اجرای ساختمان که چاهک آسانسور هم بخشی از آن است، جانمایی فونداسیون روی زمین هست. مهندسین ناظر سازه، معمار و نقشه‌ بردار موظف هستند در مرحله اجرای فونداسیون، از جانمایی چاهک و انطباق ابعاد و موقعیت آن با نقشه‌ های مصوب اطمینان حاصل نمایند و در صورت عدم انطباق یا وجود مغایرت، این موضوع را گزارش کرده و مرجع صدور پروانه را موظف نمایند که مالک را ملزم به اصلاح تخلف فوق‌ الذکر قبل از اجرای بتن فونداسیون نماید.

chahakدر جانمایی چاهک آسانسور باید دقت شود که ابعاد چاهک کوچک نشود یا چاهک اسانسور جا به جا نشود، چون بعد از اجرای ساختمان برای اصلاح این موارد تخلف هزینه‌ های سنگینی باید خرج شود که در برخی موارد نیز این تخلفات قابل اصلاح نخواهند بود.

اجرای بازشوی آسانسور در سقف طبقات

بعد از اطمینان از جانمایی چاهک در فونداسیون، می‌ بایست در مرحله اجرای سقف‌ طبقات دقت شود که محل بازشوی آسانسور در سقف دقیقاً در راستای چاهک باشد. کنترل این موضوع نیز در طبقات وظیفه مهندسین ناظر معمار و نقشه‌ بردار است که به آن کنترل هم‌ راستایی بازشوی سقف گفته می‌شود. کنترل هم‌ راستایی می‌ تواند توسط دوربین نقشه‌ برداری یا شاقول بنایی هم انجام شود.

اما در همین مرحله می‌ بایست ابعاد بازشوی آسانسور نیز توسط ناظر سازه و معمار کنترل شود و در صورتی که تخلف ابعادی وجود داشته باشد، مثلاً ابعاد آسانسور کوچک‌ شده باشد، مهندس ناظر سازه باید تخلف سازه‌ ای و ناظر معمار باید تخلف ابعادی را گزارش نمایند.

اجرای قطعات مدفون از قبیل قلاب آسانسور، اتصال شاسی در طبقات

هم‌ زمان با اجرای سقف‌ ها و بتن‌ ریزی آن، مهندسین ناظر و مجری ساختمان باید قطعات مدفون در بتن مانند اتصال شاسی اسانسور در تراز سقف طبقات و قلاب آسانسور را که در سقف خرپشته اجرا می‌ شود، کنترل و یادآوری نماید تا بعد از بتن‌ ریزی دچار مشکل ایجاد نشود.

آرماتوربندی و بتن‌ ریزی دال کف و بالای چاه آسانسور و نصب اتصال شاسی در کف چاهک

مهندس ناظر سازه می‌ بایست آرماتوربندی و قالب‌ بندی و بتن‌ ریزی کف و سقف چاه آسانسور را مطابق بر نقشه‌ های مصوب و طراحی مهندس طراح نظارت نماید. اما در دال سقف برای عبور کابل‌ های آسانسور می‌ بایست غلاف‌ هایی اجرا شود که حتماً باید با هماهنگی شرکت نصاب آسانسور و ناظر سازه انجام شود. همچنین کف چاهک آسانسور نیز باید مطابق با نقشه‌ های مصوب سازه و هماهنگی ناظر سازه و شرکت نصاب آسانسور اجرا شود.

شاسی کشی آسانسور

شاسی کشی آسانسور

شاسی آسانسور که اسکلت فلزی‌ ای هست که ریل‌ های حرکت کابین و سایر الحاقات آسانسور به آن متصل خواهند شد بسیار اهمیت دارد و مهندسین ناظر سازه و معمار باید آن را کنترل نمایند. برخی از مهندسین بر این نظرند که کنترل شاسی و اتصالات و جوش های شاسی آسانسور نیز بر عهده بازرس اسانسور اما با توجه به دلایل زیر مهندسین ناظر سازه موظف به کنترل شاسی می‌باشند:

  • وجود نقشه‌های شاسی کشی آسانسور و اتصالات آن در نقشه‌های مصوب سازه
  • پرونده‌های محکومیت مهندسین ناظر و رویه قضایی قضات در این خصوص
  • حضور بازرس آسانسور پس از اتمام مراحل ساخت و زمانی که هیچ دسترسی‌ای به شاسی و اتصالات آن نمی‌باشد.

اما مهندسین ناظر معمار نیز در مرحله شاسی کشی باید بر ابعاد تمام‌ شده داخل شاسی نظارت کنند تا با ابعاد استاندارد برای کابین آسانسور مطابق با نقشه‌ های معماری مغایرت نکند. همچنین شاقول بودن شاسی کشی بسیار مهم است چون در صورت عدم شاقولی، احتمال سقوط کابین و عمل نکردن پاراشوت ها وجود خواهد داشت.

دیوار چینی چاه آسانسور

پس از شاسی کشی آسانسور و اجرای ضد زنگ روی آن که باید توسط ناظر سازه کنترل شود (مطابق مبحث دهم مقررات ملی که اشاره دارد تمام مقاطع فولادی مورداستفاده در ساختمان بایستی از پوسیدگی در مقابل رطوبت مراقبت شوند ) نوبت به اجرای دیوارهای پیرامون چاه آسانسور می‌ رسد. در این مرحله وظیفه نظارت بر عهده ناظر معمار و تأسیسات برق و مکانیک بوده و باید دقت نمایند:

  • ضخامت دیوارهای آسانسور باید ۲۰ سانتی اجرا شود. ( بند ۴-۹-۱-۱ مبحث چهارم )
  • جدار داخلی دیوارها حتماً با مصالحی اندود شوند که در زمان بهره‌ برداری از آسانسور، امکان ریزش مصالح بر روی کابین نباشد. مثلاً اگر قرار است در این جداره پلاستر سیمان اجرا کنید حتماً باید سطح آن لیسه ای شود. همچنین طبق دستور العمل سازمان استاندارد می‌ بایستی جدار داخلی رنگ‌ کاری نیز شود که توصیه می‌ شود از رنگ‌ های روشن در این جدار استفاده نمایید.
  • به‌ هیچ‌ عنوان از چاه آسانسور برای عبور لوله‌ های تأسیساتی یا کابل‌ های برق به‌ غیر از سیم و کابل مربوط به آسانسور و روشنایی داخل چاه استفاده نشود. ( بند ۱۵-۲-۲-۳-۵ مبحث پانزدهم )
نکته: اجرای عایق حرارتی و صوت در خصوص بخشی از دیوار آسانسور که با واحد مشترک است می‌ بایست طبق مبحث ۱۹ رعایت شود.

نصب درب‌ ها و نازک‌ کاری داخل و خارج چاه آسانسور

حتماً دقت شود درب ورودی آسانسور با عرض مناسب با کاربری آن نصب شود. به‌ هیچ‌ عنوان در داخل چاه آسانسور نباید برجستگی‌ هایی وجود داشته باشد که در زمان حرکت کابین داخل چاه با آن برخورد نماید.

نکات مهم:

  • بهتر است در زمان اندود کردن دیوارهای داخل چاه آسانسور در قسمت زیرین درب‌ های ورودی، این قسمت را حدوداً ۳ cm فرورفته تر در نظر بگیرید در غیر این صورت برای جلوگیری از نفوذ آب‌ های سطحی حاصل از نظافت راه‌ پله‌ ها که به داخل چاه آسانسور نفوذ می‌ کنند و باعث تخریب اندود دیوار در این قسمت‌ ها می‌ شوند باید، زیر درب طبقه بالا تا روی درب طبقه پایین با ورق فلزی به عرض درب ورودی آسانسور پوشانیده شود.
  • مهندسین ناظر معمار حتماً دقت کنند که کف اتاق آسانسور نباید توسط مصالح صاف و لغزنده پوشانده شود در غیر این صورت مجبور به اصلاح آن خواهیم بود.
  • مهندسین ناظر مکانیک دقت داشته باشند که حتماً دریچه تهویه اتاق آسانسور را در نظر بگیرند؛ و این دریچه حتماً باید دارای توری باشد که از ورود پرندگان به داخل اتاق جلوگیری نماید.

نصب و راه‌ اندازی آسانسور

نصب و راه‌ اندازی آسانسور

تا اینجا در مورد اجرای چاه آسانسور و ملزومات آن صحبت شد که می‌ توان گفت عدم توجه به این بخش می‌ تواند موجب تحمیل هزینه‌ های اضافی به پروژه شود. اما بعد از اتمام این مراحل نوبت به نصب و راه‌ اندازی آسانسور می‌ رسد که این بخش توسط اکیپ‌ های تخصصی و شرکت‌ های صلاحیت‌ دار انجام‌ شده و بازرسی آن نیز عموماً توسط بازرس استاندارد انجام می‌ شود؛ اما بخش‌ هایی نیز وجود دارد که لازم است توسط ناظران کنترل گردد. ازجمله:

  1. کنترل کابل‌ کشی متناسب با نقشه‌ های مصوب از تابلوی برق اصلی تا داخل اتاق آسانسور ( ناظر برق )
  2. کنترل تابلوی برق آسانسور با نقشه‌ های مصوب ( ناظر برق )
  3. کنترل اجرای روشنایی داخل اتاق آسانسور ( ناظر برق )
  4. کنترل نصب تابلو برق بافاصله قانونی از درب ورودی اتاق ( ناظر برق )
  5. کنترل توقف آسانسور در نزدیک‌ ترین طبقه هم‌ زمان با قطع برق ( ناظر برق )
  6. کنترل جهت باز شدن درب اتاق آسانسور که باید به سمت بیرون باشد ( ناظر معمار)

همچنین این درب باید از داخل با دستگیره بازشده و از بیرون توسط کلید و باید زبانه قفل این درب را ثابت کنید تا امکان قفل شدن نداشته باشد.

مسائل ایمنی مربوط به آسانسور

اهمیت دادن به مسائل ایمنی مربوط به اسانسور از شروع بکار تا پایان کار بسیار مهم و ضروری است. لذا مهندسین ناظر باید مدنظر قرار بدهند که دستور کار در خصوص رعایت موارد ایمنی اعم از مسدود کردن بازشوی آسانسور در زمان فعالیت اکیپ‌ های اجرایی مختلف بر عهده مهندس ناظری است که بر کارکرد آن اکیپ نظارت دارد.

به‌ طور مثال: اگر یکی از نفرات اکیپ تأسیسات مکانیکی به داخل چاه آسانسور سقوط کند، ناظر مکانیک است که در این خصوص محاکمه خواهد شد.

ضوابط آسانسور , ضوابط آسانسور در ایران

مقالات مرتبط
لیست دستمزد کارهای ساختمانی 1402 ویژه مهندسان مجری و کارفرمایان
ضوابط چاله آسانسور در مقررات ملی ایران
لیست دستمزد کارهای ساختمانی 1401 ویژه مهندسان مجری و کارفرمایان
وظایف مهندس ناظر ساختمان،حقوق مهندس ناظر در کشورهای مختلف؟

فهرست مطالب

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
dictum commodo efficitur. ut tristique fringilla leo. dolor luctus eleifend
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
راه های ارتباطی
آخرین مقالات منتشر شده