خانه هوشمند ایسا
خانه هوشمند ایسا
  • Home
  • برق
  • برق گرفتگی چیست؟ علائم و راه های درمانی
برق گرفتگی

برق گرفتگی چیست؟ علائم و راه های درمانی

مقدمه

اگر با شخصی روبرو شدیم که دچار برق گرفتگی شده است باید چه کنیم؟ درمان برق گرفتگی چیست و این موضوع تا چه حد می‌تواند خطرناک باشد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

زمانی که جریان الکتریکی در بدن جاری می‌ شود و یا بدن را لمس می‌ کند، برق گرفتگی رخ می‌ دهد. هر زمان که فرد در برابر جریان الکتریسیته قرار بگیرد، ممکن است این اتفاق رخ دهد. شدت برق گرفتگی ممکن است اصلاً چندان نباشد و یا اینکه ممکن است آنقدر شدید باشد که به مرگ منجر شود.

نزدیک به ۵ درصد از سوختگی‌ ها در ایران بر اثر برق گرفتگی رخ می‌ دهد. هر فردی که به واسطه جریان برق با ولتاژ بالا دچار برق گرفتگی می‌ شود باید هر چه سریع‌ تر اقدامات درمانی را انجام دهد.

برق گرفتگی چیست؟

برق گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که جریان الکتریکی از یک منبع الکتریکی وارد بخشی از بدن شود. برق گرفتگی ناشی از ارتباط با:

  • ماشین آلات الکتریکی
  • سیم‌ های برق خانگی
  • جریان‌ های برق قوی
  • چراغ‌ ها
  • پریزهای برق

انواع برق گرفتگی

برق گرفتگی دست

آسیب‌ های ناشی از برق گرفتگی در یکی از ۴ نوع جای می‌ گیرد:

  • جرقه زدن: این نوع از آسیب معمولاً باعث سوختگی سطحی پوستی می‌ شود. این نوع از آسیب ناشی از ترکش‌ های الکتریکی است و معمولا به قسمت‌ های عمقی پوست نفوذ نمی‌ کند.

  • شعله زدن: در این نوع از آسیب برق گرفتگی باعث شعله ور شدن لباس فرد شده و ممکن است سوختگی به قسمت‌ های عمقی‌ تر پوست هم نفوذ کند.

  • رعد و برق: در این نوع از آسیب در مدت زمان بسیار کوتاهی جریان الکتریکی بسیار پر فشاری به فرد وارد می‌ شود. این جریان الکتریکی پر فشار معمولاً در تمام بدن فرد منتشر می‌ شود.

  • لحظه ای: در این نوع از برق گرفتگی، بخشی از جریان الکتریسیته به بدن فرد وارد شده و از آن خارج می‌شود.

شوک ناشی از لمس پریزهای برق و دیگر ابزارهای کوچک در خانه به ندرت باعث آسیب‌ های جدی می‌ شود. با این همه، تماس طولانی مدت ممکن است باعث آسیب و جراحت جدی شود.

برق گرفتگی چگونه اتفاق می افتد؟

بر اساس مطالعه‌ ای که انجام شده است، جریان الکتریکی معمول خانگی در ایران  220 ولت است اما برخی از دستگاه‌ ها برای عمل کردن به ولتاژ بالا‌تر تا 400 ولت دارد. مراکز صنعتی و کابل‌ های فشار قوی توان حمل جریان الکتریکی قوی تا ۱۰۰ هزار ولت را دارند.

در همین مقاله تاکید شده است که جریان‌های برق ۵۰۰ ولتی و یا بیش‌ تر می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. در حالی که جریان برق کم‌تر بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ ولت در نهایت تنها باعث اسپاسم عضلانی می‌ شود.

در محیط خانه، فرد در تماس با ابزارهای برقی خانگی، پریزهای برق و دو شاخه‌ ها ممکن است باعث برق گرفتگی شود. این برق گرفتگی می‌ تواند باعث تروما و مشکلات جدی شود.

تقریباً نیمی از وقایعی که منجر به برق گرفتگی می‌ شود در محیط‌ های کاری رخ می‌ دهد. افراد شاغل در این حرفه‌ ها، بیش از سایرین در معرض برق گرفتگی‌ های غیر مرگبار قرار دارند:

  • افراد مشغول در ساخت و ساز
  • افراد شاغل در حرفه‌های مربوط به سرگرمی و هتل‌داری
  • آموزش و خدمات بهداشتی
  • صنایع غذایی
  • افراد شاغل در کارخانه‌ها

چندین عامل روی شدت آسیب ناشی از شوک الکتریکی تاثیر می‌ گذارد، این عوامل شامل:

  • شدت جریان الکتریکی
  • نوع جریان الکتریکی
  • بخشی از بدن که در معرض جریان الکتریکی قرار گرفته
  • مدت زمانی که فرد در معرض جریان الکتریکی بوده است
  • مقاومت به جریان الکتریکی

علائم برق گرفتگی

فردی که دچار برق گرفتگی می‌ شود ممکن است شواهد اندکی از جراحت روی بدن خود داشته باشد و یا اینکه دچار سوختگی شدید و قابل توجهی شود‌. گاهی ممکن است فرد بر اثر برق گرفتگی دچار ایست قلبی شود. سوختگی‌ ها معمولاً در نقاطی از بدن که با منبع الکتریکی و یا با زمین در تماس است، بیش‌ تر از سایر نقاط است‌. دست‌ ها، پاشنه پا و سر نقاط معمولی برای تماس هستند.‌

علاوه بر سوختگی، گاهی به علت فشار بسیار زیاد ناشی از شوک الکتریکی و به دلیل انقباض شدید ماهیچه‌ ای فرد به نقطه دیگری پرت می‌ شود. همچنین در این شرایط احتمال آسیب نخاعی هم باید بررسی شود. اگر شخص بعد از برق گرفتگی دچار تنگی نفس، درد سینه و یا درد شکمی شده باشد، احتمالا آسیب داخلی در او وجود دارد.

درد در دست یا پا و یا تغییر شکل بخشی از بدن نشانه‌ ای از شکستگی استخوان ناشی از برق گرفتگی است. از آنجایی که کودکان معمولاً سیم‌ های برق را گاز می‌ زنند، احتمال سوختگی لب‌ ها وجود دارد. این ناحیه معمولاً قرمز و یا تیره رنگ به نظر می‌ رسد.

چه زمانی باید اقدامات درمانی در مورد برق گرفتگی را انجام داد؟

در کل در صورت برق گرفتگی حتی اگر به نظر خفیف باشد باید با پزشک مشورت کنید و معاینه شوید چرا که ممکن است علایم در ظاهر خفیف باشد اما سوختگی عمقی ناشی از برق گرفتگی وجود داشته باشد.

 برق گرفتگی ناشی از ولتاژ بالا باید در بخش اورژانس بیمارستان به سرعت تحت مداوا قرار گیرد. اما بعد از برق گرفتگی با ولتاژ پایین به دلایل زیر باید با پزشک تماس گرفت.

  • بیش‌تر از ۵ سال از آخرین باری که واکسن کزاز را دریافت کرده‌ اید گذشته باشد.
  • سوختگی‌ هایی که به خوبی بهبود پیدا نمی‌ کنند.
  • سوختگی‌ هایی که با افزایش قرمزی، درد و یا با ترشحاتی همراه هستند.
  • هر گونه برق گرفتگی در زن باردار

شخصی که با برق 400 ولت یا بیش‌تر دچار برق گرفتگی شده است باید بلافاصله در بخش اورژانس و حوادث بیمارستان تحت نظر قرار گیرد. اما بعد از برق گرفتگی ناشی از برق ولتاژ پایین تنها در صورت نگرانی در مورد موارد زیر به بخش اورژانس مراجعه کنید:

  • هر گونه سوختگی قابل توجه در پوست
  • تجربه‌ ی از دست دادن هوشیاری
  • هر گونه احساس بی حسی، گزگز کردند فلج و مشکلات بینایی، شنوایی و گفتاری
  • سرگیجه
  • سخت نفس کشیدن
  • تشنج
  • هر گونه برق گرفتگی در زنان بارداری که در هفته بیستم بارداری و یا بیش‌ تر قرار دارند.
  • وجود دیگر علائم نگران کننده

عوارض کوتاه مدت برق گرفتگی

بسته به شدت، اثراتی که بلافاصله بعد از برق گرفتگی رخ می‌دهد، ممکن است شامل:

  • سوختگی
  • ضربان قلب نامنظم
  • تشنج
  • احساس سوزن سوزن شدن
  • از دست دادن هوشیاری
  • سردرد

برخی از افراد حس ناخوشایندی را بعد از برقگرفتگی تجربه می‌ کنند و هیچ آسیب جسمی در این افراد مشاهده نمی‌ شود. اما برخی دیگر درد زیاد و آسیب بافتی قابل توجهی را تجربه می‌ کنند. افرادی که ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از برق گرفتگی یک آسیب جدی و یا اختلال قلبی را تجربه نمی‌ کنند، احتمال بسیار کمی وجود دارد که بعد از گذشت این مدت این مشکلات رخ دهد.

عوارض جدی‌ تری که ممکن است رخ دهد شامل:

  • کما
  • حمله قلبی
  • ایست تنفسی

عوارض بلند مدت برق گرفتگی

یک تحقیق نشان می‌ دهد که افرادی که برقگرفتگی را تجربه می‌ کنند تا ۵ سال بعد از واقعه به حمله قلبی دچار نمی‌ شوند. یک شخص ممکن است که مجموعه‌ ای از علائم روانی، عصبی و جسمی را از خود نشان دهد.

روانی عصبی جسمی
اختلال استرسی پس از آسیب روانی از دست دادن حافظه درد
افسردگی کم شدن قدرت تمرکز خستگی
اضطراب احساس سوزن سوزن شدن سردرد
بی خوابی غش کردن کم شدن دامنه حرکتی
کم شدن بازه زمانه توجه از دست دادن تعادل اسپاسم عضلانی
از دست دادن حافظه درد سیاتیک سفت شدن مفاصل
پنیک اتک حرکات غیر هماهنگ تعریق شبانه

تشخیص برق گرفتگی

در بخش اورژانس بیمارستان نگرانی اولیه پزشک بررسی آسیب‌ های احتمالی است که امکان مشاهده آن‌ ها وجود ندارد. این آسیب‌ ها ممکن است در عضلات، قلب و مغز رخ دهند. آسیب به این ارگان‌ ها نتیجه برق گرفتگی و با شکستگی استخوانی ناشی از برق گرفتگی و موج قوی برق است‌.

پزشک با توجه به سابقه بیمار و معاینه اولیه بدنی تست‌ های مختلفی انجام خواهد داد. این تست‌ ها شامل:

  • نوار قلب برای بررسی قلب
  • آزمایش خون کامل
  • آزمایش خون و آزمایش ادرار برای بررسی آنزیم‌ های ماهیچه‌ ای (که نقش بسیار مهمی در تشخیص آسیب عضلانی دارند)
  • رادیولوژی اشعه ایکس برای تشخیص شکستگی و یا تغییر مکان استخوان‌ ها
  • سی‌ تی اسکن
  • تشخیص انواع برقگرفتگی
  • کمک‌ های اولیه بعد از برقگرفتگی

تشخیص برق گرفتگی

برق گرفتگی‌ های خفیف ناشی از وسایل برقی خانگی، معمولاً نیاز به درمان‌ های پزشکی ندارد. اما در مواردی که برق گرفتگی شدید باشد فرد باید حتماً به پزشک مراجعه کند. اگر فردی در معرض جریان الکتریکی با ولتاژ بالا قرار بگیرد، باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد. در صورت برق گرفتگی شدید باید اقدامات زیر را انجام داد:

  • از آنجایی که فرد ممکن است هنوز در تماس با منبع الکتریکی باشد، به او دست نزنید.
  • به آمبولانس زنگ بزنید.
  • در صورت بی خطر بودن منبع برقی را خاموش کنید و یا از یک تکه چوب یا پلاستیک برای جا به جایی منبع الکتریکی استفاده کنید.
  • بعد از دور کردن منبع الکتریکی، نبض و تنفس فرد را بررسی کنید. اگر فرد از نظر تنفسی مشکل داشته باشد، بلافاصله عملیات احیا را آغاز کنید.
  • اگر فرد از حال رفته و رنگ پریده باشد، سر او را پایین‌ تر قرار داده و پاهای فرد را بالا نگه دارید.
  • اجازه ندهید که فرد به سوختگی‌ های خود دست بزند. لباس‌ های سوخته فرد را خارج نکنید.

راه‌های خود مراقبتی در خانه بعد از برق گرفتگی

اگر برق گرفتگی با ولتاژ پایین رخ داده باشد و در نتیجه هیچ آثاری از سوختگی روی پوست مشاهده نشود، نیازی به انجام هیچ اقدام درمانی نیست. اما اگر برقگرفتگی با جریان برق با ولتاژ بالاتر رخ داده باشد و فرد در پوست دچار سوختگی شده باشد، باید به مراکز درمانی مراجعه کند. میزان سوختگی دهان در کودکان باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.

درمان‌های پزشکی برای برق گرفتگی

علائم برق گرفتگی

درمان برقگرفتگی بسته به شدت و نوع سوختگی دارد:

  • سوختگی‌ های خفیف با پماد‌های آنتی بیوتیکی موضعی درمان می‌ شوند.
  • سوختگی‌‌ های شدیدتر نیاز به جراحی دارند. در جراحی زخم‌ ها تمیز شده و گاهی هم پیوند پوست انجام می‌شود.
  • سوختگی‌ های شدید روی بازو، پاها و دست‌ ها هم نیاز به جراحی دارند. در جراحی ماهیچه‌‌ های آسیب دیده برداشته می‌ شوند.
  • اگر بر اثر برق گرفتگی چشم‌ ها آسیب دیده باشند، فرد باید توسط چشم پزشک معاینه شود.
  • شکستگی استخوان هم نیاز به گچ گرفتگی، آتل بندی و جراحی برای تثبیت استخوان دارد.
  • آسیب‌ ها و جراحت‌ های داخلی هم نیازمند بررسی بیش‌ تر یا جراحی دارند.

پیشگیری از برق گرفتگی

راه‌ های پیشگیری از برق گرفتگی در درجه اول به سن افراد بستگی دارد.

برای کودکان کم‌ تر از ۱۲ سال، بیش‌ تر آسیب‌ های ناشی از وسایل الکتریکی ناشی از دوشاخه‌ های برق است.

  • به دقت دو شاخه‌ ها را بررسی کرده و مطمئن شوید که بی خطر هستند.
  • دوشاخه‌ های شکسته را عوض کرده و آن‌ ها را با انواع بی خطر تر جایگزین کنید.
  • به کودکان اجازه ندهید که با دو شاخه‌ها بازی کنند.
  • استفاده از سه راهی و چند راهی را به حداقل برسانید.

در کودکان بیش‌تر از ۱۲ سال بیش‌تر برق گرفتگی ها ناشی از بازی و فعالیت اطراف وسایل الکتریکی با ولتاژ بالا است.

  • به کودکان آموزش دهید که نباید روی وسایل برقی رفته و اطراف وسایل الکتریکی مانند قطار برقی بازی کنند.

برق گرفتگی بر اثر رعدو برق

بزرگسالان باید از حس خود برای دور مانند از آسیب استفاده کنند. افرادی که با وسایل برقی کار می‌ کنند، پیش از کار کردن با این وسایل و تعمیر آن‌ ها باید جریان برق را قطع کند. از کار کردن با وسایل برقی در نزدیکی آب پرهیز کنید. زمان کار کردن با وسایل برقی توجه کنید که روی سطح خیس نباشید.

در هنگام طوفان که با رعد و برق همراه است، اگر در بیرون از خانه هستید، اقدامات مراقبتی را انجام دهید. در موقع طوفان و رعد برق همیشه در حاشیه‌ ی ساختمان‌ ها و به دور از درختان و اشیا فلزی پناه بگیرید.

نتیجه

برق گرفتگی می‌تواند سوختگی عمیق و شدید در بدن ایجاد کند که به علت اتلاف جریان در سراسر مقاومت الکتریکی بدن است.

تشنج شرایطی است که عضلات به صورت غیر ارادی به علت عبور جریان الکتریکی خارجی از بدن روی می‌دهد. هنگامی که انقباض غیر ارادی عضلات کنترل انگشتان دست روی می‌دهد، موجب می‌شود که یک قربانی نتواند هادی برق را از دستش بیرون بیاورد، گفته می‌شود که قربانی “با جریان خشک شده ” است.

دیافراگم (ریه) و ماهیچه‌های قلب به طور مشابه تحت تاثیر جریان الکتریکی قرار دارند. حتی جریان‌هایی با دامنه بسیار کم، می‌توانند به اندازه کافی قوی باشند تا موجب تداخل در کار نورون‌های ضربان ساز قلب شوند و به جای آن که قلب با شدت و قدرت ضربان بزند باعث می‌شوند تنها لرزش‌های کوچکی را شاهد باشیم.

جریان مستقیم (DC) بیشتر باعث ایجاد تشنج عضلانی نسبت به جریان متناوب (AC) می‌شود، یعنی جریان DC بیشتر احتمال دارد که قربانی را در حالت شوک، بی حرکت کند. با این حال، جریان AC بیشتر احتمال دارد که قلب قربانی را به فیبریلاسیون ببرد، که پس از اینکه جریان برق گرفتگی قطع شد وضعیتی خطرناک‌تر برای قربانی می‌باشد.

سوالات متداول برق گرفتگی

بعد از برق گرفتگی سریعا چه باید بکنیم؟

در صورت برق گرفتگی سریعا باید اقدام به برداشتن فرد از منطقه خطرناک کنیم و در صورتی که فرد در حالت بیهوشی قرار دارد، اولویت اصلی این است که به تنفس و قلبی‌های وی توجه شود. در صورتی که شما مسئول امداد و نجات هستید، باید سریعا به شماره یکدستگاه اورژانس در کشور خود تماس بگیرید و به آن‌ها اطلاع دهید که چه اتفاقی رخ داده است تا بتوانند فرد مصدوم را به بهترین نحو ممکن درمان کنند.

بعد از برق گرفتگی چه بخوریم؟

برق گرفتگی می‌تواند باعث ایجاد شوک الکتریکی شود که در برخی موارد می‌تواند منجر به ایجاد خطرات جدی برای سلامتی شود. به همین دلیل پس از برق گرفتگی، باید اقداماتی از جمله استراحت بیشتر، مصرف اغذیه سالم و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، مصرف مایعات بیشتر و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک را انجام داد تا سلامتی خود را حفظ کرد.

درمان خانگی برق گرفتگی چیست؟

این مشکل می‌تواند باعث بروز درد، سوزش، تورم و حتی تشنج شود. بدون درمان مناسب، ممکن است برق گرفتگی عوارض جدی و نگران‌کننده‌ ای برای شخص داشته باشد. اما در مواردی که شخص به طور ناگهانی برق گرفته باشد و در محلی که به مرکز درمان نزدیک نیست، می‌ توان با روش‌های خانگی به درمان آن پرداخت. 

به‌عنوان مثال، استفاده از یخ و سردی به منظور کاهش تورم و التهاب، استفاده از کره شیرین، نارگیل و آلوئه‌ ورا به منظور مرطوب کردن و آرامش بخشی به پوست و مصرف داروهای ضد التهاب و دردآور می‌تواند به درمان برق گرفتگی در خانه کمک کند. با این حال، در صورت بروز علائم جدی مانند سرگیجه، تشنج و خلقیات نامنظم، بهتر است به سریع تر به مرکز درمانی نزدیک شوید.

بعد از برق گرفتگی چه اتفاقی برای بدن می افتد؟

در صورت برق گرفتگی، برق به طور مستقیم از طریق بدن به سامانه عصبی و قلب اثر می‌ گذارد و می‌تواند باعث اختلالات و نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم، بی‌اشتهایی، سرگیجه، افت فشار خون و حتی مرگ شود. همچنین، برق گرفتگی می‌ تواند باعث سوختگی‌ های شدید، تلف شدن بافت‌ های بدن و در برخی موارد حتی عدم حساسیت و فلج شود. بنابراین، در صورت برق گرفتگی، نیاز به اعمال اولیه و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض جدی و بیشتر شدن خطرات وجود دارد.

عوارض برق گرفتگی فشار قوی چیست؟

برق گرفتگی فشار قوی می‌تواند باعث عوارض جدی برای افراد شود. این عوارض می‌توانند شامل سوزش و درد در مناطق بدنی مختلف، تشنج، فروپاشی، نارسایی قلبی و تنفسی باشند. علاوه بر این، برق گرفتگی فشار قوی می‌تواند باعث مشکلات روانی و اضطراب شدید نیز شود. بنابراین، برای جلوگیری از برق گرفتگی فشار قوی، باید از ایمنی و توانایی‌های خود در برابر برق آگاهی داشته و در صورت نیاز از تجهیزات محافظ مانند کفش ضد برق و دستکش استفاده کرد.

مقالات مرتبط
دوربین مدار بسته چیست؟ معرفی و راهنمای نصب
سیستم‌ امنیتی (دزدگیر) چیست؟ هر آنچه که باید بدانید
کلید مینیاتوری چیست؟ راهنمای انتخاب و کاربردها
آیا خانه شما مناسب برای پنل خورشیدی خانگی است؟

فهرست مطالب

5 1 رای
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
11 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
علی امیری
علی امیری
1 سال قبل

توضیحات خیلی خوبی بود

nima
nima
1 سال قبل

برق گرفتی ۳۸۰ ولت خیلی بده
من تجربه اش رو داشتم

MA7
MA7
1 سال قبل

سلام
کلیدهای محافظ جان از برق گرفتگی محافظت می کنه؟

امیرطایفه خانی
امیرطایفه خانی
1 سال قبل

سلام دست من براثر برق خط گرم به صورت آب‌پز درآمده خواستم بدونم امیدی هست که راه بیفته آخه کف دستم هیچ صدمه ای ندیده فقط تاندون‌ها وعصب ها قطع شدن

msg
msg
10 ماه قبل

ممنون از راهنمایی تون

رضا
رضا
6 ماه قبل

سر کار بتن ریزی به علت نزدیکی دکل پمپ به برق فشار قوی ۲۳۰هزار ولتی هنگام لمس دستگیره درب کامیون دچار برق گرفتگی شدم بعد از گذشت ۱۰ ماه هنوز سرگیجه،ضعف عمومی، لرزش، اسپاسم عضلات پشت گردن، خواب آشفته،تنگی نفس، افسردگی و اضطراب و گاهی تیرکشیدن قلب دارم.
پزشکی قانونی ۲۵ میلیون برام دیه برید اونم فقط بخاطر سوختگی دست چپ و کف پای راست و تا حالا پرداخت هم نکردند
دنبال کار خطرناک نرید به هیچ قیمتی

pulvinar libero felis leo. velit, mi, in ipsum at justo
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
راه های ارتباطی
آخرین مقالات منتشر شده